Algemeen
De manier waarop de mens leeft is een grote uitstootbron van CO2 en andere broeikasgassen, mede ook door transport, landbouw en industrie. Deze gassen tasten het milieu aan en zijn de grootste veroorzaker van het opwarmen van de aarde met vele gevaren voor mens en natuur. Een gezond leven is voor ons en de daarop volgende generaties van essentieel belang. Om dit te bereiken zal de mens zijn gebruik en opwek aan moeten passen. Het zuiniger omgaan met energie gaat hand in hand met het opwekken ervan uit duurzame bronnen. Hiervoor zal er binnen de gehele wereld een energietransitie plaats moeten vinden van vervuilende energiebronnen naar duurzame opties zoals zonne-energie.
De Nederlandse overheid wil in 2030 haar CO2 uitstoot met de helft verminderen t.o.v. 1990, én in 2050 zelfs CO2-neutraal zijn. Een lange weg te gaan van de huidige situatie. Voor 2023 is de ambitie uitgesproken om 16% van de totale energie duurzaam op te wekken. Met de huidige 4% loopt de gemeente Echt-Susteren nu achter op het landelijk gemiddelde
De totale energievraag van gemeente Echt-Susteren is 4,08 PetaJoule met een uitstoot van 309.000 ton CO2
Om een beeld te scheppen wat er nodig is om dit te compenseren:
- · 4,1 miljoen zonnepanelen, 14 km2 grondoppervlak of 300.000 woningen met gemiddeld 14 panelen
- · 170 windmolens van 3 MW
- · 1700km2 bosoppervlakte (meer dan 16 maal gemeente Echt-Susteren)
Van het totaal aan duurzaam op te wekken energie is er 1,25 PJ toegekend aan een stimulering via zonne-energie.
1 ha panelen is ca. 1 MWp en produceert ca. 900-950 MWh groene stroom per jaar; dit is voldoende voor ca. 250-300 huishoudens. Let op: een huishouden verbruikt naast stroom een factor 4x meer aardgas en ook nog benzine/diesel. Daarboven verbruiken alle bedrijven weer 2x zoveel energie als alle huishoudens samen.
Dit zonneveld zal voldoende stroom produceren voor ca. 2200 huishoudens.
1 ha zonnepanelen produceert 6-7 maal zoveel energie als 1 ha landbouwgewassen.
Modules zijn gemaakt van verschillende materialen en rusten op een constructie van staal of zijn bevestigd aan plastic ballastbakken. Het zonnepaneel zelf bestaat voor 90% uit glas en aluminium. Hierin zijn cellen verwerkt die licht omzetten naar stroom, welke worden gemaakt van silicium (gebakken zand).
Dit energiepark bestaat uit drie verschillende percelen waar verschillende opstellingen gebruikt zullen worden. Aan de zuidzijde van het meest oostelijke perceel zal een pilot worden opgezet waar teelt onder panelen mogelijk gemaakt zal worden. Hiervoor worden de panelen in een hogere opstelling geplaatst zodat de gewassen hier onder kunnen groeien. Daarnaast zal er gebruik gemaakt worden van glas-glas panelen.
Bij de andere oost-west opstelling op ditzelfde perceel zal het laten groeien van gewassen niet mogelijk zijn omdat er gekozen is voor een relatief lage opstelling.
Voor de andere twee percelen met zuid opstelling zal de combinatie met het houden van schapen een mogelijkheid zijn. Door het laten grazen van schapen zal ook in het onderhoud van de weide voorzien worden.
De energie wordt verkocht aan een energieleverancier welke deze weer verkoopt aan de eindconsument. Hiervoor ontvangt de energieleverancier groencertificaten voor het inkopen van groene stroom. Deze zaken zijn administratief en spelen zich achter de schermen af. In werkelijkheid zal de stroom altijd zijn kortste weg zoeken op het net naar waar deze gevraagd wordt. Dat betekend dat de stroom dus altijd lokaal gebruikt zal worden. Er is hier geen sprake van energieopslag en het is via levering aan het net niet mogelijk om zelf te bepalen waar de stroom naartoe gaat. U als consument kiest ervoor om groene stroom af te nemen, is dit bij dezelfde leverancier dan is de cirkel rond en heeft u dus direct recht op de een stukje groen opgewekte energie mogelijk afkomstig van dit park.
De gemeente geeft een tijdelijke vergunning voor maximaal 25 jaar. Als we over 25 jaar voldoende duurzame stroom op een andere wijze produceren, wordt de vergunning niet verlengd en het zonneveld geheel afgebroken en alles in oorspronkelijk staat teruggebracht. De extra natuur blijft wel bestaan. De grond kan direct weer als landbouwgrond worden gebruikt of de panelen kunnen vervangen worden.
Meer over het circulaire process van het verwerken van zonnepanelen kunt u hier lezen.
Locatie
Energiepark Groensebos komt te liggen tussen de twee dorpskernen van Sint Joost en Montfort. Tussen de Groensebosweg en de Heerdstraat.
De plaatsing van de panelen geeft de bodem rust. Voorheen werd deze grond intensief gebruikt voor het telen van asperges. Een kruidenrijk grasland met schaduw minnende soorten onder en tussen de panelen creëert een nieuw evenwicht in de bodem en een actief bodemleven. Door de juiste soorten te gebruiken kan er zelfs extra koolstof (CO2) worden opgeslagen in de bodem.
Via de achterzijde en zijkanten van de panelen en de draaiende zon komt voldoende licht onder de panelen voor planten om te groeien en bloeien. De panelen geven de nodige bescherming tegen de steeds hetere zomers en felle zon (ook minder verdamping van kostbaar water). Tussen de panelen zitten open spleten waardoor de regen de bodem kan bereiken en ook het vanaf de panelen stromende water bereikt de bodem.
Om de panelen schoon te houden zal er een periodieke schoonmaak en onderhoudsbeurt plaatsvinden. De opbrengst van de panelen is het best wanneer de zonnepanelen schoon zijn. Ander onderhoud zoals het maaien van het gras en het bijwerken van de hagen zijn ook belangrijk. In het geval van deze specifieke locatie kunnen ook schapen zorgen voor het onderhoud van het gras.
Dit is per project verschillend en ook hier per zonneweide van dit park verschillend. In ieder geval zal voldoende licht en beregening de grond bereiken voor kruiden en bloemrijk grasland om zich te ontwikkelen. Op alle velden zullen de panelen minimaal 70 centimeter van de grond af komen. Studies laten zien dat ook onder de panelen botanische begroeiing zich ontwikkelt en zo een ideale habitat creëert voor vlinders en insecten.
Dit energiepark bestaat uit 4 verschillende zonneweides. De westelijk gelegen delen zullen in zuid opstelling gemaakt worden. De zonnepanelen staan op een metalen frame op een afstand van 70 centimeter van de grond, met een totale hoogte van 152 centimeter. De breedte van de rijen is ongeveer 4,5 meter en de afstand tussen de rijen iets meer dan 2 meter.

Het oostelijk gelegen perceel bestaat uit een zonneweide met oost-west opstelling en een pilot voor teelt onder panelen, ook in oost-west opstelling. Van het eerste gedeelte is de afstand tot de grond ook 70 centimeter en de totale hoogte ook 152 centimeter. De breedte van de twee rijen is ongeveer 9 meter en de afstand tot de volgende rij 1,2 meter. Let op: de hoogte van deze oost-west opstelling kan nog veranderen en hoger uitvallen dan in deze tekening weergegeven.

De pilot heeft een gehele andere opstelling. Deze frames zijn een stuk hoger zodat er fruitbomen of dergelijke onder geplaatst kunnen worden. Hier staan de panelen 2 meter van de grond af, met een totale hoogte van ongeveer 2,5 meter. Tussen de oost en west rij zit zo’n 80 centimeter ruimte, en de afstand tot de volgende rij is 1,2 meter.

Veiligheid
Er zijn geen gevaren aan het vasthouden van een zonnepaneel. Doch is het niet verstandig om mensen vrij rond te laten lopen bij de panelen. Er bevinden zich hier kabels met hoge spanning. De gelijkspanning van een zonnepark is max 1.500 Volt. Net zoals in onze straten liggen de kabels van Enexis met een wisselspanning van 10.000 Volt ondergronds. Voor deze reden worden onze projecten omheind met een hekwerk waar enkel bevoegde personen of personen onder begeleiding het terrein kunnen betreden.
Zonneweides hebben geen bekende nadelige gevolgen zoals magnetische straling.
Een hekwerk is wenselijk om kinderen en grote dieren veilig te stellen van de hoge spanningen op de zonneweide. Ook is dit een vereiste van verzekeraars en dient het als vandalisme en diefstal preventie. Er wordt gestreefd om het hekwerk minder prominent in beeld te brengen middels begroeiing. Én een hekwerk te realiseren waardoor kleinere dieren door of onder het hek kunnen. Ideeën zijn welkom! Aan de kant van het educatiecentrum zal enkel het hekwerk zonder begroeiing geplaats worden zodat er vanuit het centrum zicht is op de panelen. Zo kan er middels de uitleg op de informatieborden meer duidelijkheid gecreëerd worden over hoe dergelijke zonneparken nou precies in elkaar zitten.
Op een zonneweide bevinden zich zonnepanelen, transformatoren en omvormers. De zonnepanelen zelf maken geen geluid. In deze zonneweide is de keuze gemaakt voor kleine geluidloze omvormers zoals deze ook gebruikt worden in huizen. In het midden van het park zullen twee transformatoren gepositioneerd worden welke een lichte brom geven op de momenten dat de panelen stroom produceren. In het donker (‘s nachts) is er dus geen geluid omdat er geen stroomproductie plaatsvindt. Geluidsanalyses van andere projecten van ons hebben aangetoond dat op 25 meter afstand er zo’n 40 tot 50 decibel aan geluid geproduceerd werd. Vergelijkbaar aan bijvoorbeeld het geluid dat uw koelkast maakt. Dat is vanaf de randen van het park dus niet hoorbaar.
Zonnepanelen zijn gemaakt om een zo groot mogelijke hoeveelheid licht te absorberen en om te zetten naar elektrische energie. Een zo laag mogelijke weerkaatsing is dus van cruciaal belang. Op de zonnepanelen zijn speciale coatings aangebracht welke de weerkaatsing van licht tegengaan. Diffuus licht (geen bundel), wordt wel weerkaatst. Dit “extra” licht is verwaarloosbaar omdat er overdag al veel licht is én omdat woningen ver genoeg van de panelen af liggen. Het omheinen van de zonneweide speelt hier ook nog een rol.
Het effect op licht is ook afhankelijk van de positionering en oriëntatie van de panelen. Een zuid opstelling heeft een ander effect dan een oost-west opstelling, en ook de hellingshoek (tussen de 10 en 30 graden) geeft een verschil.
Het gelijkspannings gedeelte heeft geen magnetisch veld, dat is natuurkundig onmogelijk. Magnetische velden ontstaan enkel waar sprake is van wisselspanning. Dit is het geval bij de omvormers. Het magnetisch veld hiervan is, om het voor u in perspectief te zetten, vele malen minder dan een magnetron. Bij een magnetron of inductieplaat dient energie/warmte vrij te komen. Dit is bij een transformator juist niet de bedoeling, alle energie dient binnen de transformator te blijven. Verder hebben de aanwezigheid van hoogspanningskabels en weersomstandigheden zoals onweer geen invloed hierop.
Participeren & Financieel
Om het participeren mogelijk te maken voor belanghebbenden is er een samenwerking aangegaan met Energie Coöperatie ESE (Echt Susteren Energie). Zij zullen financiële participatie faciliteren. Op de website van ESE is ook te zien welke vormen van participatie mogelijk zijn voor dit project.
De kostprijs om 1 kWh groene stroom te produceren is hoger dan de marktprijs, die je krijgt als je de stroom verkoopt. Er is een subsidie nodig (15 jaar SDE+ of postcoderoosregeling) om dit gat te overbruggen, anders zou niemand investeren in groene stroom. Dit komt overigens, omdat in de marktprijs niet alle verborgen vervuilingskosten van fossiele energie zijn inbegrepen; de vervuilers van steenkolen en aardgas centrales hoeven niet te betalen voor de schade (klimaat, fijnstof) die zij veroorzaken!
De benodigde subsidie wordt steeds lager, omdat de kosten van zon (en wind) steeds verder dalen. Democratisch is besloten dat we deze subsidie belangrijk vinden voor de energietransitie en dat elke burger en bedrijf er aan meebetaalt via zijn energierekening.
Als je participeert, ontvang je indirect de (SDE++) subsidie, die het zonneveld krijgt en waarvoor jij belasting hebt betaald, ook weer terug.
Gemeente & Procedures
Door de gemeente Echt-Susteren is een duurzaamheidsvisie vastgesteld, namelijk een energie neutrale gemeente in 2040. Er zal dus binnen de gemeente meer groene energie opgewekt moeten worden uit onder andere zonne-energie.
Uit een twintigtal ingediende projecten heeft de gemeente vijf projecten gekozen welke met toezicht van de gemeente gerealiseerd zullen worden. Energiepark Groensebos is het op één na grootste park uit deze projectselectie.
In dit proces heeft de gemeente dus in eerste instantie een faciliterende rol. Daarnaast zal het een regisserende rol uitvoeren in de planologische procedure, om een juiste en toepasselijke inpassing veilig te stellen. Als laatste zal er gestreefd worden naar een burgerparticipatie percentage van 20%.
De projectselectie heeft plaatsgevonden op basis van een aantal verschillende pijlers in het beleidskader 'Zonneparken en Windparken Gemeente Echt-Susteren' namelijk:
- Pijler 1: Landschappelijke inrichting, Ruimtelijke ordening en Multifunctioneel ruimtegebruik.
- Pijler 2: Profijtplan, Terugvloeien van gelden naar gemeenschap.
- Pijler 3 Stakeholdersanalyse en thema-analyse, Communicatieplan, Participatieplan en procesplan.
Als vierde pijler het zicht op realisatie in 2022.
Alles over de projectselectie kunt u vinden op de site van gemeente Echt-Susteren.
In de energievisie en van gemeente Echt-Susteren is aangegeven dat er potentieel aan duurzame opwekking is toegewezen middels zonnepanel. Hiervoor is een totaal oppervlak nodig van 5 km2 aan zonnepanelen. Met 14 zonnepanelen per woning zijn hiervoor 107.000 woningen nodig. Het is duidelijk dat met een totaalaantal van 14.540 woningen binnen de gemeente deze oppervlakte bij lange na niet toereikend is.
Er wordt actief gestimuleerd op ontwikkeling door particulieren en bedrijven. Echter is het mobiliseren van woningeigenaren een lastig proces omdat er niet alleen de wil, maar ook de financiële middelen beschikbaar moeten zijn om een PV-installatie te kunnen financieren.
Het is dus geen kwestie van óf zonneweides óf zonnedaken, maar een juiste combinatie van beide.
Feiten en info over de energievisie en benodigde oppervlaktes aan zonnepanelen binnen de gemeente zijn te lezen in de energievisie van Echt-Susteren.
Op dit moment zitten we in de eerste fase waarin het plan wordt gepresenteerd aan de omwonenden. De plannen zoals deze nu zijn gepresenteerd zijn nog concepten. Met behulp van feedback en input van omwonenden zullen de plannen en ontwerpen uiteindelijk een definitieve vorm krijgen. Om deze reden is het van belang dat u actief meedenkt aan de inpassingsmogelijkheden mocht dit voor u van belang zijn. Dit kan door deel uit te maken van de gebiedsraden welke gevormd zullen gaan worden. Heeft u interesse hier onderdeel van uit te maken dan kan kunt u per email of via onze contactpagina uw interesse hiervoor kenbaar maken.
In dit geval zal er inderdaad een tijdelijke bestemmingsplanwijziging doorgevoerd moeten worden. Deze zal een specifieke toewijzing krijgen als zonneweide. Na de looptijd van dit project (25 jaar) zal er opnieuw bekeken worden of deze locatie als zonneweide blijft voortbestaan met vervanging van de panelen, of teruggebracht zal worden naar de originele staat, of een nieuwe bestemmingsplanprocedure in gang zal worden gezet voor een andere toepassing.
Op dit moment zitten we in de eerste fase waarin het plan wordt gepresenteerd aan de omwonenden. De plannen zoals deze nu zijn gepresenteerd zijn nog concepten. Met behulp van feedback en input van omwonenden zullen de plannen en ontwerpen uiteindelijk een definitieve vorm krijgen. Om deze reden is het van belang dat u actief meedenkt aan de inpassingsmogelijkheden mocht dit voor u van belang zijn. Elke stap van ons proces wordt gemonitord en getoetst door de gemeente Echt-Susteren alvorens wij enige stappen maken. Zo zijn er strikte regels die voorschrijven op welke momenten wat voorbereid moet zijn, ook wanneer er communicatie naar de bewoners plaatsvindt.
Het gemeentelijk beleid stelt als definitie voor "omwonende" alle bewoners welke zich in een straal van 500 meter rondom het project bevinden. Dit zijn enkele woningen. We hebben gekozen in de aanpak om in een grotere schaal bewoners aan te schrijven. Daarnaast is op wijdere schaal het project bekend gemaakt inclusief onze contactgegevens voor personen wie meer informatie willen ontvangen over dit project. Persoonlijk contact zal verder verzorgd worden na bezoek van de webinar of opvolging na vragen die zijn gesteld. Ook dient dit als eerste kennismaking voor mogelijke participanten. De mogelijkheden hiervoor zullen worden aangeboden door Echt-Susteren Energie, met wie wij samen de doelstelling hebben een zo groot mogelijk gedeelte van dit project financieel onder te brengen bij de lokale bevolking.
In Nederland bestaan geen recht op vrij uitzicht buiten de erfgrenzen van het eigen perceel. Vaak zijn er mispercepties over dit recht (Bron). Als lokale ontwikkelaar en fanaat van het Limburgs landschap begrijpen wij dat zonneweides niet voor ieder een esthetische toevoeging zijn. Daarom besteed NaGa Solar extra aandacht aan het creëren van juiste inpassingsmogelijkheden om het zicht op zonneweides te verminderen. Uiteindelijk gaat het behoud en welzijn van onze natuur en het Limburgse landschap ook gepaard met de energietransitie. Het drastisch terugbrengen van de uitstoot van vervuilende broeikasgassen zoals deze bij traditionele wijze van energieopwekking vrijkomen, zal het welzijn van mens en natuur enkel ten goede komen.
Op verschillende wijzen wordt er met de exploitatie van dit energiepark teruggegeven aan de omgeving. Zo is participatie mogelijk op financiële wijze, maar zal de ontwikkeling van het educatiecentrum zowel voor scholieren als recreanten kansen bieden.